Được thành lập năm 1953, trường cấp II Bắc Lý, nay là trường THCS Bắc Lý, huyện Lý Nhân ra đời giữa lúc cuộc kháng chiến chống Pháp bước sang giai đoạn cuối vô cùng ác liệt. Bởi vậy, nhiều lần trường phải di chuyển địa điểm. Trong hoàn cảnh khó khăn thiếu thốn, thầy và trò trường Bắc Lý vẫn luôn kiên trì thực hiện nhiệm vụ giáo dục toàn diện “Học kết hợp với hành”, giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và xã hội, gắn các hoạt động giáo dục với đời sống và thực tiễn sản xuất. 70 năm phấn đấu với mục tiêu “Tất cả vì học sinh thân yêu”, trường THCS Bắc Lý đã trở thành đầu tàu, điểm sáng rực rỡ trong nền giáo dục cả nước những năm đầu độc lập. Đây cũng chính là nơi khởi nguồn của phong trào thi đua “Hai tốt” với bề dày thành tích: Hai lần được phong tặng danh hiệu anh hùng lao động, 04 Huân chương độc lập, 12 huân chương lao động cho tập thể và cá nhân, 13 Cờ luân lưu của Chính Phủ, năm 2002. Bắc Lý trở thành ngôi trường đầu tiên của tỉnh Hà Nam được Bộ GD&ĐT công nhận đạt chuẩn Quốc gia. Nhiều năm liên tiếp trường được nhận cờ thi đua Xuất sắc, Bằng khen của Chính phủ, Bộ GD&ĐT và nhiều phần thưởng cao quý khác. Ngôi trường đã vinh dự được đón nhiều đoàn cán bộ lãnh đạo cao cấp của Đảng, Nhà nước về thăm. Trường THCS Bắc Lý cũng trở thành địa điểm để nhiều trường trong và ngoài tỉnh về tham quan học tập.
Toàn cảnh trường THCS Bắc Lý. Ảnh: Vân Sơn
Năm 1958, hòa trong không khí thi đua đẩy mạnh phong trào xây dựng chủ nghĩa xã hội của nhân dân miền Bắc, thầy và trò Trường cấp II Bắc Lý quyết tâm xây dựng ngôi trường kiểu mới, khang trang và hiện đại. Với sự giúp đỡ, hỗ trợ của chính quyền, địa phương, thầy và trò nhà trường đã tập trung nhân lực, vật lực và trí lực xây dựng các phòng học, tạo lập cơ sở vật chất phục vụ tốt công tác dạy và học, trong đó đáng lưu ý nhất là việc hình thành cơ sở giáo dục trực quan cho học sinh vừa học vừa lao động, gắn lý thuyết với thực hành, giáo dục kết hợp với lao động sản xuất.Với phương châm giáo dục: học đi đôi với hành, lý luận gắn với thực tiễn và nhà trường gắn liền với xã hội. Đây được coi là nét độc đáo, sáng tạo của nhà trường, được Bộ GD&ĐT chọn làm điểm nghiên cứu cách dạy và học.
Tháng 10/1961, hội nghị 3 năm xây dựng nhà trường xã hội chủ nghĩa, (1958-1960) đã nhất trí công nhận Trường cấp II Bắc Lý là một điển hình tiên tiến, là lá cờ đầu của toàn ngành giáo dục. Cũng tại đây phong trào thi đua “Hai tốt” với khẩu hiệu “Tích cực thi đua dạy tốt, học tốt; Học và làm theo Bắc Lý” cũng được phát động. Từ sau hội nghị này, phong trào thi đua “ Dạy thật tốt, học thật tốt” tiến kịp và tiến vượt Bắc Lý đã trở thành một phong trào thi đua sôi nổi nhanh chóng lan rộng trong các nhà trường trên toàn miền Bắc. Đặc biệt, trong buổi nói chuyện tại Hội nghị Tổng kết phong trào thi đua “dạy tốt-học tốt” của ngành giáo dục phổ thông và sư phạm tháng 8 năm 1963, Chủ Tịch Hồ Chí Minh đã yêu cầu “... Cần phát triển kiểu dạy, kiểu học của trường Bắc Lý và các trường thanh niên lao động xã hội chủ nghĩa …” Trước sự quan tâm và tin tưởng về mô hình giáo dục mới của nhà trường đã giúp cho các thế hệ cán bộ, giáo viên và học sinh trường Bắc Lý luôn không ngừng phấn đấu, quyết tâm giữ vững phong trào thi đua “ Hai tốt”, để tiếng trống Bắc Lý mãi vang xa.
Trải qua 70 năm xây dựng và phát triển, những truyền thống được lưu giữ qua nhiều thập kỷ là hành trang thôi thúc các cán bộ, giáo viên, học sinh nhà trường tiếp tục phát huy, nối dài hơn thành tích dạy và học. Trong thời kỳ đổi mới giáo dục toàn diện hiện nay, vai trò, vị trí của phong trào thi đua “Dạy tốt- Học tốt” càng trở lên có giá trị hơn với thầy và trò nhà trường.
Những năm học qua, cùng với các nhà trường trong cả nước triển khai thực hiện chương trình GDPT 2018, Trường THCS Bắc Lý luôn tích cực đổi mới phương pháp dạy và học, kiểm tra đánh giá, sinh hoạt chuyên môn tổ chức nhiều hoạt động giáo dục, học sinh được nghiên cứu trải nghiệm trên phòng Stem… nhằm phát huy phẩm chất, năng lực học sinh. Trên thực tế, thông qua các phong trào thi đua, mỗi cán bộ, giáo viên đã tự xác định được cho mình những mục tiêu phấn đấu cụ thể, luôn nghiêm túc trong kiểm tra, đánh giá học sinh, có tinh thần trách nhiệm cao, thân thiện trong mối quan hệ, ứng xử với học sinh, chủ động và sáng tạo đổi mới phương pháp giảng dạy… Từ đó đã góp phần không nhỏ vào việc hình thành cho học sinh ý thức tự giác học tập và rèn luyện.
Với kiểu dạy, kiểu học luôn có sự chủ động sáng tạo về nội dung và phương pháp cho phù hợp với điều kiện hoàn cảnh của học sinh, thầy và trò trường THCS Bắc Lý luôn đạt được thành tích tự hào trên các mặt hoạt động: Đức, Trí, Thể, Mỹ. Hàng năm, tỷ lệ học sinh khá, giỏi của trường luôn đạt gần 70%, tỷ lệ học sinh lớp 9 đỗ tốt nghiệp đạt xấp xỉ 100%, các đội tuyển học sinh giỏi xếp thứ hạng cao trong các kỳ thi chọn học sinh giỏi các cấp, gần 99% học sinh xếp loại hạnh kiểm khá, tốt. Tự hào được công tác tại ngôi trường có bề dày truyền thống tập thể cán bộ, giáo viên nhà trường luôn nỗ lực phấn đấu thi đua rèn luyện nâng cao trình độ chuyên môn đạt chuẩn và trên chuẩn để đáp ứng yêu cầu giáo dục thời kỳ đổi mới.
Nét nổi bật trong cách dạy, cách học ở Bắc Lý là lồng ghép nội dung các môn học ở trường với ứng dụng vào thực tế ở địa phương, giáo viên tổ chức cho học sinh sưu tầm ca dao, tục ngữ, lịch sử của địa phương, tìm hiểu các quần thể thực vật Sông Hồng và vùng đồng chiêm trũng. Trong thời kỳ đổi mới, cơ sở vật chất thiết bị dạy, học của nhà trường ngày càng được trang bị đầy đủ hơn. Giáo viên nhà trường đã tận dụng phòng bộ môn tổ chức cho học sinh làm các thí nghiệm thực hành theo các nhóm nhỏ, thông qua đó rèn luyện cho học sinh kỹ năng hợp tác, kỹ năng quan sát thu thập tư liệu, xử lý thông tin, báo cáo diễn đạt trong nhóm hoặc cả lớp cùng nghe và thảo luận. Bên cạnh việc duy trì và thực hiện tốt nguyên lý giáo dục “Học đi đôi với hành”, trường THCS Bắc Lý còn triển khai việc đưa lao động sản xuất vào nhà trường. Nhà trường đã xây dựng các mô hình khu nhà lưới trồng rau sạch, cải tạo ao nuôi cá. Từ các bài học, học sinh đã hiểu biết về quá trình sinh trưởng, phát triển của các con vật nuôi, cây trồng và với sự hỗ trợ của giáo viên các em đã biết chế biến phân hữu cơ, tạo thuốc trừ sâu sinh học để chăm sóc các loại cây trồng một cách khoa học. Các mô hình đã cho hiệu quả khả quan. Số tiền thu về được sử dụng để quay vòng sản xuất, chăn nuôi và làm quà tặng cho các học sinh nghèo. Cùng với đó, hoạt động giáo dục hướng nghiệp, giáo dục STEM cũng là những yếu tố quan trọng để học sinh được khám phá, trải nghiệm lao động sản xuất biết vận dụng các kiến thức vào thực tế.
Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp của Cô và trò trường THCS Bắc Lý. Ảnh: Vân Sơn
Trong suốt 70 năm xây dựng và phát triển, các thế hệ cán bộ quản lý của nhà trường không chỉ có ý thức giữ gìn, kế thừa và phát huy truyền thống Bắc Lý mà còn có những cải tiến, sáng tạo cho phù hợp với mục tiêu cải cách giáo dục của từng thời kỳ. Trường THCS Bắc Lý sẽ kết hợp kinh nghiệm của các điển hình tiên tiến với những cái sẵn có của mình để không ngừng phát triển và khẳng định vị thế của mình.
Bằng việc kế thừa, phát huy và phát triển các các kiểu dạy, kiểu học được xây dựng từ nhiều năm qua về cả mục đích, nội dung, phương thức, phương pháp và phương tiện, các phong trào thi đua “Dạy tốt-Học tốt” được nhà trường thực hiện đều đi đúng hướng, đáp ứng ngày càng cao yêu cầu đổi mới giáo dục. Trong đó, nhà trường đã làm tốt công tác phát triển và phổ cập, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Trường THCS Bắc Lý hôm nay đã lớn mạnh về mọi mặt. Tập thể hội đồng sư phạm có 39 cán bộ, giáo viên, nhân viên đều là những người có năng lực chuyên môn nghiệp vụ vững vàng, trong đó có 28 giáo viên đạt danh hiệu giáo viên giỏi cấp huyện, 14 giáo viên giỏi cấp tỉnh, nhiều giáo viên đạt danh hiệu Chiến sĩ thi đua cấp cơ sở. Mái trường THCS Bắc Lý hiện nay là 1 khuôn viên xanh, sạch, đẹp có tổng diện tích gần 14 nghìn m², bao gồm 17 phòng học, 07 phòng học bộ môn với thiết bị chuyên dụng, các khối công trình như nhà tập đa năng, thư viện, phòng thiết bị… thuận lợi cho các hoạt động giáo dục của nhà trường.
PGS-TS Nguyễn xuân Thành, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học dự hội nghị tại trường. Ảnh: Vân Sơn
Với lòng quyết tâm phấn đấu không ngừng của thầy và trò trường THCS Bắc Lý, tin rằng Bắc Lý sẽ luôn giữ vững danh hiệu đơn vị lá cờ đầu và tiếp tục đóng góp cho sự nghiệp giáo dục đào tạo những bài học, những kinh nghiệm quý. Đặc biệt ngày 19/11/2023, Trường THCS Bắc Lý long trọng tổ chức kỷ niệm 70 năm ngày thành lập trường. Đây là dịp để các thế hệ cán bộ, giáo viên, nhân viên, học sinh nhà trường cùng ôn lại những năm tháng gắn bó với mái trường. Năm tháng qua đi, tóc xanh ngả bạc nhưng chắc chắn rằng tình yêu với Bắc Lý vẫn mãi vẹn nguyên trong trái tim mỗi người.